شهرزاد نیوز : “سمینار سراسری سالانه‌ی تشکل‌های زنان و زنان دگر ـ و هم‌جنس‌گرای ایرانی در آلمان” امسال نیز برنامه‌های سه‌روزه‌ی خود را از هجدهم ژانویه با شرکت حدود صد زن در شهر هانوفر برگزار کرد. به جز تعداد انگشت‌شماری زنان جوان، چهره‌ها همان چهره‌های دهه‌های پیش‌اند. پس از خوش‌آمدگویی و مرثیه‌ای بر مرگ منیژه فشاهی تهرانی ـ که همواره از شرکت‌کنندگان در این سمینار بود و توسط پسر بیمارش در هامبورگ کشته شد ـ میزگردی متشکل از چهار زن برنامه‌ی روز نخست این سمینار را به خود اختصاص داد.
میزگرد با شرکت منیره کاظمی، مهشید پگاهی، ناهید نصرت و گردانندگی میهن روستا بیش از سه ساعت به طول انجامید. موضوع میزگرد “نقد فمینیستی دیالوگ بین زنان ایرانی در تبعید” بود، ولی هر سه سخنران تنها به یک نمونه‌ی ایمیل‌لیست زنان پرداختند که تا حال ۱۹۹ نفر عضو دارد.
منیره کاظمی
اهداف مشترک، اقدامی مشترک
از نظر منیره کاظمی، این ایمیل‌لیست هدف اولیه‌ی خود را از دست داده است و با اضافه گشتن زنان گوناگون به آن، تعادل خود را از دست داده و به ستیز یا خاموشی میان زنان گروه منجر شده است. وی می‌گوید: “این ایمیل‌لیست در سال ۲۰۰۷ تشکیل شد؛ در زمانی که زنان را در ایران دائما دستگیر می‌کردند. ما می‌خواستیم صدای زنان ایران در خارج از کشور باشیم. ولی بعد از آن دوستان دیگر هم به لیست اضافه شدند.”
منیره ادامه می‌دهد که هر کسی رُلی برای خود انتخاب می‌کند؛ یا خاموش و یا پرخاشگر که زمانی در این رُل و زمانی دیگر در رُلی دیگر نقش بازی می‌کند. همچنین آگاهی به اهمیت اهداف فردی، دلیل بر استکاک میان افراد گروه و برخوردها می‌باشد. “باید اهداف صیقل بخورند که در این ایمیل‌لیست انجام نشد. اهداف و مقاصد کسانی که در این لیست هستند متفاوت است و باعث تخاصم می‌شود.”
منیره راه حل را بیش از هر چیز در کارهای جمعی می‌بیند و پیشنهاد می‌دهد که برای برون‌رفت از خاموشی و یا پرخاشگری، زنان ایمیل‌لیست کاری مشترک را پیش ببرند و دست به اقدامات گروهی بزنند تا هدف‌ها صیقل خورند.
مهشید پگاهی
بازتولید خشونت
مهشید پگاهی به دلایل بازتولید خشونت در روابط زنان می‌پردازد. از نظر وی زنان در گفتگوهای سیاسی اغلب فرهنگ خشونت را بازتولید می‌کنند. فرهنگ استبداد، تقسیم‌بندی‌های خودی و غیر خودی، تعارف و رودربایسی، ابهام‌گویی و… باعث می‌شود که اگر با آشنا مهربانیم، با غریبه خشن برخورد کنیم.
مهشید نمونه‌ای از یک ایمیل می‌آورد که به تعدادی از زنان تهمت زده شده است. وی به سکوت بخش بزرگی از زنان عضو این لیست اشاره می‌کند و می‌گوید: “باید در دیالوگ‌ها شرکت کنیم. تعداد کمی در دیالوگ‌ها شرکت می‌کنند. آیا کمبود وقت است و یا وجود خشونت باعث می‌شود که زنان شرکت فعال نکنند؟” هرچند که خود وی در بخش پرسش و پاسخ، عنوان می کند که به دلیل برخوردهای خشن و بی‌احترامی‌ها، ترجیح می‌دهد چندان در بحث‌ها شرکت نکند و ننویسد.
ناهید نصرت
ارزش‌های نانوشته
ناهید نصرت ضرورت تشکیل ایمیل‌لیست را تنها برای دفاع از زنان در ایران نمی‌بیند و می‌گوید: “ما به این ظرف احتیاج داریم.”
وی فضای ایمیل‌لیست را انتخاب فرد نمی‌داند، بلکه فضایی می بیند که به همه بازمی‌گردد و در ادامه می‌گوید: “اگر کسی می‌خواهد نگاهش را گسترش دهد و دنیا را بهتر و بیشتر بشناسد و به شناخت و آگاهی خودش عمق بیشتر بدهد، به صحبت‌های دیگری توجه می کند. و اگر کسی فکر کند که حقیقت را پیش خودش دارد، یا گوش نمی‌دهد و یا همان حرف خودش را می‌زند.”
میهن روستا
ناهید همچنین از ارزش‌گذاری‌های سیاسی ـ اجتماعی نانوشته در ایمیل‌لیست می‌گوید: “اگر کسانی با این ارزش‌ها همخوان نباشند، با مقاومت روبرو می‌شوند و ترجیح می‌دهند حرف نزنند.”
ناهید از جمله به این مشکلات در ایمیل‌لیست اشاره می‌کند: عدم رعایت احترام دیگری؛ برابر برخورد نشدن با افراد؛ کرنش در برابر قدرت و ضعیف‌کشی؛ یارگیری و دسته‌بندی.
او در ادامه می‌گوید: “آدم‌های خردگرا زوایای فکری دیگر را هم می‌توانند بفهمند و از زبان مدارا استفاده می‌کنند. افرادی که با ایمان و اعتقاد به چیزی می‌رسند، انعطاف ندارند. مهم نیست که مذهبی یا غیر مذهبی باشند. چپ یا راست باشند. و این راه دیالوگ را در افراد می‌بندد.”
بحثی نه برای همه
در بخش پرسش و پاسخ زنی به این سخنرانی اعتراض کرد. وی که در این ایمیل‌لیست نبود، اشاره کرد که این بحث برای کسانی جالب است که این لیست را تجربه کرده باشند و برای کسانی که در این لیست نیستند، چندان جذابیتی ندارد.
در پایان سمینار نیز زنی که در این لیست نبود، به طور خصوصی گفت که این بحث برایش بسیار خسته‌کننده بوده است. گزارش ایمیل این و آن، وقتی که خود آن را ندیده و نخوانده و یا نمی‌دانی چه کسی آن را نوشته است و درکی ملموس از فضای آن نداری، جالب نیست. به ویژه که هر سه سخنران تنها به این یک نمونه‌ی گروه‌های مجازی پرداختند.
خشونت، مانع رشد انسان
برخی از شرکت‌کنندگان موردی را که سخنرانان خشونت بررسی کرده بودند، انتقاد می‌دانستند. و یا سخن از زبان زنانه رفت که فقط به صورت مفهومی ناشکافته باقی ماند.
سعیده سعادت در دقایق کوتاهی که برای سخن دارد به تعریف خشونت می‌پردازد. از نظر وی خشونت چیزی است که به انسان ضربه می‌زند و جلوی رشد انسان را می‌گیرد. بی‌احترامی، توهین کردن، تحقیر کردن و… مانع رشد می شوند. سعیده در ادامه می گوید: “من چیزی به اسم زبان زنانه نمی‌شناسم. برخی حساسند و روی زبانشان کار می‌کنند و تلاش می‌کنند زبانی غیرخشن به کار برند، اما برخی چندان حساس نیستند و به این مسئله نمی‌پردازند.”
مهشید پگاهی نیز اذعان می دارد: “فرق زیادی میان آن چه زنان می‌نویسند و آن چه مردان می‌نویسند، من ندیده ام. فقط زنان یک “عزیز” پشت اسم می‌گذارند و همان زبان را بکار می‌برند.”
فضای مجازی و رئال
در این میزگرد بیش از هرچیز به برخورد ستیزه‌جویانه و نامهربان در گستره‌ی مجازی پرداخته شد، بی‌آنکه مقایسه‌ی ملموسی از تفاوت برخوردها در گستره‌ی غیرمجازی و مجازی صورت پذیرد و یا یکی را ادامه‌ی دیگری و در همان راستا ببیند. اگر در گستره‌ی مجازی به نمونه‌هایی از ایمیل‌ها برخورد شد و یا از اندک افرادی نام رفت، در گستره‌ی رئال گفتگویی انجام نگردید.
در بخش بحث و نظردهی، زنی از سوی “تشکل مستقل زنان” به تهمت‌های زنی از “همایش زنان ایرانی” در این ایمیل‌لیست اعتراض کرد. هر دو انجمن زنان در شهر هانوفر هستند و هیچ‌گونه همکاری با یکدیگر ندارند. گرداننده‌ی میزگرد، سخن معترض را چندان در رابطه با بحث ارزیابی نکرد و ترجیح داد که وی در فضایی دیگر به این بحث بپردازد. اما آیا زنان دو گروه حاضر خواهند گشت در فضایی رئال به گفتگو بنشینند و دلایل برخورد ستیزه‌جویانه‌ی خود را واکاوند؟
