کشاورز یکی از چندین زنی است که به گفته کارزار از سال ۲۰۰۶ که این کار آغاز شد، زندانی بوده است. اکثر دستگیرشدگان در عرض چند روز یا هفته آزاد شده بودند.
ناهید کشاورز ۳۴ ساله که پس از جمعآوری امضا در تهران به اتهام امنیتی دستگیر شد، میگوید: «هیچ کس نمیخواهد به زندان برود. اما اگر مجبور شویم چنین هزینهای بپردازیم، مثل همه زنان دنیا این کار را خواهیم کرد.»
کشاورز، که روسری صورتی رنگش مطابق قوانین حجاب اسلامی است، میگوید: «این بخشی از زندگی روزمره من شده است.» او در اتوبوس، هنگام خرید، و در مهمانیها امضا جمع میکند.
وی در آوریل، هنگام جمعآوری امضا در پارک لاله دستگیر شده بود. او به فارسی میگوید، از ۲۵ زن زندانی در بند وی، برخی متهم به قتل شوهر بودند و دوستش آن را ترجمه میکند.
«آنها خیلی زود ازدواج کرده بودند، در شرایط وحشتناکی به سر میبردند، روابط خشونتآمیزی د اشتند، هیچ یک از آنها سوء سابقه نداشت.»
او در یک برنامه فروش تابلوهای زنان دیگر صحبت میکرد که از سوی فعالین برگزار شده بود تا برای کمک به زنان زندانی به اتهامات گوناگون، اعانه جمع شود. یکی از تابلوها، زنی را با گلوی بریده نشان میداد، یک چاقوی خونآلود، کانون تابلوی دیگری بود و سومی مشتهای گره خوردهی دستی دستبندزده را به تصویر میکشید.
سیاستمداران و گروههای حقوق بشر غربی، دستگیری زنان فعال را بخشی از هجوم گستردهتر به مخالفان میدانند که احتمالاً واکنشی است نسبت به فشار غرب بر برنامه هستهای ایران.
خامنهای در این ماه گفت که غرب از تبلیغات منفی درباره حقوق زنان در ایران استفاده کرد تا بر کشور فشار سیاسی وارد آورد، زیرا به تصور آمریکا قصد دارد بمب اتمی بسیازد. تهران میگوید برنامه هستهای فقط به منظور تولید برق است.
از هنگام پیروزی احمدینژاد در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۰۵ که وعده احیای ارزشهای انقلابی را میداد، مقامات ایرانی به مقابله با “رفتار غیر اخلاقی” از جمله مقابله با زنانی که حجاب اسلامی را به تمسخر گرفتهاند، رفتهاند. فعالین میگویند کارزار آنها به مسئله پوشش ربطی ندارد، حتا اگر بقیه بگویند که حجاب اسلامی اجباری، مظهر و مانع مشهودی در برابری است.
قوانین شرعی
زنان، با حمایت برنده جایزه صلح نوبل، شیرین عبادی، نگران آن چیزی هستند که تبعیض نهادینه تلقی میکنند؛ تبعیضی که در مورد قوانین مربوط به طلاق، توارث، سرپرستی فرزند و سایر زمینهها، آنها را به “شهروند دست دوم” تبدیل میکند.
مقامات ایرانی این ادعا را رد میکنند و میگویند کشور تابع قوانین شرع اسلامی است.
روحانیون مدعیاند که زنان در ایران بیش از سایر نقاط دنیا که زن را ابزار جنسی تلقی میکنند، تحت حمایت قرار دارند. آیتالله مهدی هادی، یکی از روحانیون ارشد در شهر قم، میگوید: «زنان در غرب … مثل کالا استفاده میشوند. رفتار اجتماعی مناسبی با آنها نمیشود.»
وی میگوید زنان در ایران آزادند تا نظرات خود را بگویند، حتا اگر دیگران با برخی از همسرانشان موافق نباشند.
اما فعالین وجود آزادی را مورد تردید قرار میدهند. یکی دیگر از اعضای “کمپین یک میلیون امضا” که به علت حساسیت موضوع، مایل نیست نامش برده شود، میگوید در حدود ۴۰ درصد از فعالین در رابطه با این موضوع حتا شده به طور موقت، بازداشت شدهاند. او میگوید: «ما تحت فشار زیادی هستیم. در برابر دستیابی زنان به حقوق خود، مقاومت زیادی میشود.»
یکی از دستگیرشدگان جلوه جواهری بود که به مدت یک ماه به اتهام تبلیغات علیه نظام اسلامی به اتفاق مریم حسینخواه در اوین زندانی بود و در ژانویه با وثیقه آزاد شد.
همسر جواهری، کاوه مظفری، به او افتخار میکند: «خوشحالم که این قدر به (کارش) ایمان دارد که به خاطر آن به زندان میرود.»
یک گروه حقوق بشر واقع در امریکا در دسامبر گفت که اتهامات علیه این دو زن، انگیزههای سیاسی داشته است. سارا لیه ویتسون، مدیر خاورمیانه “دیدهبان حقوق بشر” واقع در نیویورک گفت: «به نظر میآید که بر آزار و اذیت فعالین حقوق زنان توسط حکومت اسلامی پایان ندارد.»
در جامعه
اگر چه زنان از نظر حقوقی میتوانند مشاغل خود را حفظ کنند، ایران کشوریست تحت سلطه مردان. در سالهای اخیر زنان، کار به عنوان پلیس و مأمورین آتشنشانی را آغاز کردهاند و در مجلس نمایندگان زن وجود دارد، اما آنها نمیتوانند کاندید ریاست جمهوری شوند یا بر مسند قضاوت بنشینند.
فعالین زنان میگویند، زنان به سختی میتوانند طلاق بگیرند. آنها قوانین وراثت را ناعادلانه میدانند و همچنین این نکته را که در دادگاه، ارزش شهادت زن، نصف شهادت مرد است.
کمپینگران با اشاره این که اکثر دانشجویان دانشگاهها را زنان تشکیل میدهند، برخی تغییرات مثبت در جامعه را یادآوری میکنند. گر چه طبق یک لایحه پیشنهادی به مجلس، گرفتن زن دوم برای مردان آسانتر میشود.
سارا لقمانی، یکی از فعالین، میگوید: «موقعیت زنان به نحو قابل ملاحظهای بهتر شده است. اشکال از قانون است.» او و سایرین تمایلی ندارند بگویند، تا کنون چند امضا جمعآوری کردهاند – اما اصرار دارند که این پیام علیرغم حداقل پوشش خبری در مطبوعات داخلی، رو به گسترش است.
سوسن طهماسبی، از فعالین کمپین، میگوید: «کمپین، موضوع را نزد افکار عمومی مطرح کرده است. مادربزرگ ها، مادران و دختران در کنار هم برای این کمپین کار میکنند.»
اما هنوز مردم بسیاری از کمپین خبر ندارند. یاسمن، ۲۳ ساله و دانشجوی دانشگاه، که فقط اسم کوچکش را گفت، میگوید: «درباره آن چیزی نشنیدهام. چی هست؟»
کشاورز مصمم به ادامه کار میگوید: «برای من، زندان نشاندهنده حقانیت کارمان بود. نه، من را از کارم بازنداشت. من را نترساند.»
*این مصاحبه توسط “فردریک دال” از رویترز انجام گرفته، “ادموند بلر” و “اندرو دابی” ادیت آن به انگلیسی را به عهده داشته اند و شهرزاد نیوز به فارسی ترجمه کرده است.