چه شد که شما و دوستانتان تصمیم گرفتید میزبان بیستمین سمینار “بنیاد پژوهشهای زنان ایران” در شهر هانوفر باشید؟
هر کدام از اعضای کمیته ی برگزارکننده ی سال آینده در هانوفر در کنفرانسهای پیشین به عنوان شرکت کننده، سخنران و یا هنرمند شرکت کرده است و از نزدیک با روند و عملکرد این کنفرانس آشناست و به اهمیت وجود چنین بستری در راستای چالش فکری و نظری در میان زنان ایرانی آگاه است. ایده ی به عهده گرفتن برگزاری کنفرانس “بنیاد پژوهشهای زنان ایرانی” در سالهای گذشته نیز در بین ما مطرح بوده است. از آن جایی که بیشتر اعضای کمیته ی فعلی برگزارکننده ی دو سمینار سراسری زنان در آلمان (در سالهای ۲۰۰۴ و ۲۰۰۶) بوده است، به عهده گرفتن برگزاری کنفرانس بنیاد پژوهشها را به آینده موکول کردیم. به این ترتیب در برکلی اعلام کردیم که برگزاری کنفرانس سال ۲۰۰۹ را در آلمان/ هانوفر را به عهده خواهیم گرفت. برگزاری کنفرانس بنیاد پزوهشها را جزیی از وظایف داوطلبانه ی جنبش زنان ایرانی در خارج کشور میدانیم.
برای تشکیل کمیته ی برگزارکننده ی سمینار و دعوت به همکاری در آن، چگونه اقدام کردید و آیا معیار و ظوابط مشخصی را مد نظر داشتید؟
تجربه به ما آموخته است که برای کار جمعی معیار اصلی که اهمیتی ویژه دارد شناخت از یکدیگر و اعتماد اولیه است. ما از همین حرکت کردیم و جمعی را تشکیل دادیم که پیشتر با هم کار کرده بودیم و قوت و ضعف هایمان را میشناسیم. البته دوستانی جدید نیز به ما پیوستند که خودشان تجربه مبارزات زنانه دارند و ما تجربه ی دوستی با آن ها را داریم و امیدواریم که بتوانیم با کمک همدیگر به غنای این حرکت جمعی یاری برسانیم.
علاوه بر این، کمیته برگزار کننده سمینار از هر گونه یاری و همکاری فکری و عملی دیگر زنان و حتا مردان با روی باز استقبال میکند، اگر چه بار مسئولیت را باید خود به عهده بگیرد. برای یاری ها و همکاری ها در حد توان و امکان سپاسگذاری خواهیم کرد.
به نظر شما این سمینارها چه نقشی را برای فعالان زن در خارج از کشور ایفا کرده است؟ آیا از نظر شما میتوان رد پایی از این سمینارها بر راه طی شده ی جنبش زنان ایران یافت؟
این رد پا نه تنها به وضوح دیده میشود که چالشهای فکری زنان که در گذشت این سالها چه به شکل محصول کار گروهی و چه به شکل نتیجه ی کار و خلاقیت فردی انجام گرفته است، بر روح و هستی این کنفرانسها به روشنی تاثیر گذاشته است. یک نگاه به روند تحول سخنرانیها و موضوعهای مطرح شده در طول ۱۹ سال گذشته نقش تاثیرگذار مثبت این سمینارها را به خوبی نشان میدهد.
این در واقع حرکتی است میان کنشی interaction، زنان پژوهش می کنند، تامل می کنند و حاصل آن را به دیگران ارایه میدهند. دیگران به این تاملها میاندیشند و پاسخ خود را در جدلهای فکری در روند تلاشهای عملی نظری حال و آیندهشان میدهند. از سوی دیگر پژوهش کننده نیز به نکاتی و تجربههایی نو دست مییابد که شاید بدون این چالش برای او ممکن نبود و برای شنونده نیز. به باور ما این چالشها همه ی ما را به روز می کند.
شما در اطلاعیه سمینار آورده اید: ” «بنیاد پژوهشهای زنان ایران» در نوزده سال گذشته، بستری بوده است برای عرضه ی پژوهش، آفرینش و کنش زنان ایرانی، همچنین زمینه ساز گفت وگو میان این زنان با اندیشه ها و باورهای گونه گون”. به باور شما آیا به راستی در متن این سمینارها میان زنان ایرانی با اندیشه و باورهای گونه گون گفت وگوهایی به وقوع پیوسته است؟
به حتم خود شما، همان طور که بارها همه شاهد بوده ایم، تجربه کرده اید که شرکت کنندگان از طیف های مختلف فکری و سیاسی در کنفرانسهای بنیاد شرکت کرده اند و در بحثهای خود، هم در متن و هم در حاشیه ی کنفرانس و هم پس از برگزاری کنفرانس، این تفاوتها و گوناگونی ها را به نمایش گذاشته اند، آرایش سخنرانان نیز اغلب این گوناگونی را به روشنی نشان داده است. به طور مثال میتوان از شرکت زنان چه در مقام سخنران و چه شرکت کننده آنانی را به یاد آورد که هنوز در سازمانهای سیاسی (جدا از جنبش مستقل زنان) فعالیت دارند و زنانی که خود را تنها متعلق به جنبش مستقل زنان میدانند و در آن کنشگرند. یا همین تفاوتهای نظری میان زنان در داخل ایران و زنان ایرانی در خارج از کشور. گفتگوها و نقد های ارایه شده، سازنده بوده و این گفتگوها تنها در نشستها صورت نگرفته بلکه بعدها در نوشته ها نیز این روند را میبینیم.
در طی سالهای گذشته در چندین سمینار، انتخاب زن برگزیده با بحثها و اعتراض هایی روبرو بوده است. آیا شما در این مورد تجربیات این گونه را مد نظر خواهید داشت؟
اگر به پرسش بالا برگردیم، این سوال دقیقن اشاره ای خوب و آشکار است به بستره ی تفاوت نظری و سلیقه که در پاسخ پرسش پیشین به آن به صورت مختصر پرداخته شد. از سوی دیگر این هم امری طبیعی است که هر گونه حرکتی در این کنفرانسها نمیتواند پاسخ گوی همه ی شرکت کنندگان باشد، به عبارت دیگر نمیتواند و ممکن نیست رضایت “همه” را برآورد. بر این باوریم که بسیاری، اگر نه همه ی، کمیته های برگزاری کنفرانسها در سالها گذشته کوشیده اند از تجربه های برگزاری های پیشین استفاده کنند. این هم البته همیشه و صد در صد نمیتواند ممکن باشد و فکر نمیکنیم توضیح دلایل آن برای زنان با تجربه و تلاشگر جنبش ضروری باشد. پس هر حرکتی مخاطب خاص خود را دارد چرا که محصول کار جمعی انسانهایی است که متفاوتند و هیچ یونیفرمی را نمی پذیرند یا میکوشند که نپذیرند.
همین اختلاف و یک شکل نبودن هم در مخاطبانی است که زبان به اعتراض میگشایند. این اتفاق هم درست و هم مبارک است. اما اعتراض نمیتواند و نباید بتواند ما را یعنی روند این حرکت جمعی را یونیفرم کند. زنان در طول تاریخ همیشه به همسان شدن محکوم بوده اند ویکی از عمده ترین تلاش ما شکستن این پدیده است. انتخاب زن برگزیده جزیی از وظایف کمیته ی برگزاری است، چه با ایده ی اصلی آن تمام یا بخشی از اعضای کمیته موافق یا مخالف باشند. برای انجام این وظیفه، مانند دیگر وظایفمان در برگزاری با دشواری هایی کهنه و نو و با تجربه های گذشته روبرو هستیم. هنوز در مرحله ی تصمیمگیری برای این وظیفه نیستیم. در انجام این وظیفه از دریافت ایده ها، پیشنهادها و همکاری ها استقبال میکنیم.
باور کنید تمام جنبه های مثبت برگزاری و دستآوردهای آن به خزانه ی جمعی جنبش زنان وارد میشود و شرمندگی کمبودها را حداقل در کوتاه مدت، تنها کمیته ی برگزاری بر شانه خواهد داشت.
آیا مردان هم میتوانند برای این سمینار چه به عنوان ارایه دهنده بحث و چه به عنوان شرکت کننده خود را معرفی کنند؟
در روند سالهای گذشته مردان هم سخنران بودهاند و هم شرکت کننده که به مرور زمان بیشتر در مقام شرکت کننده حضور داشته اند. تلاش این است که سخنرانان تا حد ممکن همه از میان زنان باشند. اما چنان چه از مردان سخنرانی داوطلب شود که بحثی مناسب تم کنفرانس ارایه دهد به او هم خوشآمد خواهیم گفت.
در امر تدارک این سمینار تا به امروز با چه مشکلاتی روبرو بوده اید؟
هانوفر شهری است که امکانات شهرهای بزرگ آلمان را مانند برلین ندارد، با این وجود ما تا حالا تمام کوشش خودمان را کرده ایم که محل کنفرانس جایی باشد که مسأله ی رفت و آمد و دسترسی به هتل و رستوران و فرودگاه و ایستگاه قطار و غیره برای شرکت کننده ها مشکلی ایجاد نکند. در حال حاضر با تمام مشکلاتی از قبیل مسأله ی مالی و… و… داشته ایم، از پیشرفت روند کار خشنودیم.
چگونه و در چه امری میشود به شما یاری رساند؟
جمع آوری کمک مالی، فراخوان آن تا چندی پیش در سایت بنیاد بود. اگر مایل باشید آن را برای شما هم خواهیم فرستاد. پخش و انتشار اطلاعیه ها، ارائه ی هر نوع سند از بنیاد که به غنای نمایشگاه بیست سال بنیاد کمک کند.
پخش استقبال ما از ایده ها و پیشنهادها (البته امیدواریم پیشنهاد دهنده گان از ما این انتظار را نداشته باشند که همه را تحقق بخشیم). و از همه مهمتر آرزوی موفقیت برای انجام وظیفه ای که به عهده گرفته ایم.
آیا تا کنون در امر ارسال کارهای پژوهشی جهت ارایه بحثها، با استقبال روبرو بوده اید؟
مدتی زیاد از انتشار فراخوان نمی گذرد اما با این وجود از دوستانی عزیز برای سخنرانی پاسخ مثبت دریافت کرده ایم و همچنان منتظر واکنش های دوستان دیگر نیز هستیم.
شما برای چه تعداد شرکت کننده خود را آماده میسازید؟
سالنی که ما برای برگزاری داریم گنجایش ۶۰۰ نفر را دارد که درست در قلب شهر واقع شده است.
چه راههایی را برای تبلیغ و دعوت از شرکت کنندگان برگزیده اید؟
به آنهایی که شخصی می شناختیم فراخوان را با ایمیل فرستادهایم. به سایتهای مختلف ایرانی و سایتها و نشریات زنان نیز فراخوان فرستاده شده است و بعد نیز خواهیم فرستاد. شما خود نیز میدانید تارهای شبکه ی زنان اگر بسیار گسترده نباشد، آن قدرها هم محدود نیست.
از امکان تلویزیون و رادیوی فارسی زبان شهر نیز برای تبلیغ استفاده میکنیم.
فرض و امید ما این است که هر زنی که خود را لحظه ای از تار شبکه ی زنان (در این مورد معین شبکه ی زنان ایرانی) بداند، داوطلبانه وظیفه ی تبلیغ و دعوت را بر عهده میگیرد. پایه ی این باور هم تجربه های گذشته مان است و هم تجربه ی همین چند ماه که از کار مشترک در کمیته ی برگزاری داشته ایم.
با سپاس از شما خانم شعبانی و دوستان دیگر در کمیته برگزار کننده سیمنار ۲۰۰۹
