دویچه وله: محور اصلی کنفرانس سال ۲۰۰۹ میلادی بنیاد پژوهشهای زنان ایران که از ۱۹ تا ۲۱ ژوئن برگزار شد، به بررسی کارنامهی بیست‌سالهی این بنیاد و مسائل جنبش زنان، به ویژه در سه دههی گذشته، اختصاص داشت. اما آنچه سایهی سنگین خود را بر سراسر برنامههای این کنفرانس افکنده بود، اوضاع امروز ایران و حرکتهای اعتراضی در ارتباط با انتخابات دهمین دورهی ریاست جمهوری بود.
آغاز کنفرانس در هانوفر، اوج نگرانیها در تهران
همایش بنیاد پژوهشهای زنان ایران با حضور میهمانان و سخنرانانی از کشورهای مختلف، صبح جمعه، نوزدهم ژوئن، آغاز شد؛ روزی که همه با نگرانی منتظر خطبههای نماز جمعهی تهران و اعلام مواضع جدید آیتالله خامنهای در مورد انتخابات بودند. رهبر جمهوری اسلامی در سخنانی که از سوی اغلب محافل خبری تند و تهدیدآمیز تفسیر شده، بار دیگر محمود احمدینژاد را پیروز انتخابات ۲۲ خرداد خواند و هشدار داد که با تظاهرکنندگان و حامیانشان با قاطعیت و خشونت برخورد خواهد شد.
در این روز سخنرانانی از آلمان، انگلستان و آمریکا دیدگاههای خود در مورد مسائل جنبش زنان را با حاضران در میان گذشتند. «نگاهی به ابعاد محلی – جهانی جنبش زنان ایران» عنوان یکی از این سخنرانی‌ها بود که نیره توحیدی ارائه کرد. در انتهای برنامههای روز جمعه میزگردی با حضور جمعی از فعالان زنان برگزار شد که بررسی «دستاوردها و کاستیهای» دو دهه فعالیت بنیاد را در دستور کار داشت. روز نخست کنفرانس، مانند شب‌های بعدی، با اجرای برنامههای هنری به پایان رسید. اوج این برنامهها برصحنه رفتن دریا دادور خواننده مشهور ایرانی در شامگاه شنبه بود.
تظاهرات خودانگیخته
در ادامهی برنامههای دومین روز کنفرانس، عصر شنبه، شادی صدر پیرامون «حجاب اجباری و فمینیستها ایرانی» در داخل و خارج از کشور سخنرانی کرد. او یکی از سخنرانانی بود که از ایران به بیستمین کنفرانس بنیاد دعوت شده بود. شادی صدر در بحثی انتقادی با بهرهگیری از تجربهها و پژوهشهای گوناگونی که در مورد رفتار زنان با حجاب اجباری صورت گرفته، کم بها دادن فعالان جنبش زنان به این مسئله را گوشزد کرد. او با بررسی فعالیت زنان در مقاطع مختلف سه دههی گذشته گلایه میکند که چرا فعالان این حوزه موضوع حجاب اجباری را به عنوان یکی از اولویتهای مبارزات زنان در نظر نگرفتهاند.
روز شنبه همهی برنامههای کنفرانس با رد و بدل کردن آخرین اخبار اوضاع ایران توام شده بود. خبر درگیریهای خشونتآمیز خیابانی و زد و خوردهایی که به کشته شدن شماری از تظاهرکنندگان انجامید، شرکت‌کنندگان در همایش را به یک راهپیمایی شبانه کشاند. این راهپیمایی از محل برگزاری کنفرانس به سوی مرکز شهر هانوفر انجام شد. شرکت‌کنندگان با افروختن شمع و در سکوت اعتراض خود را نسبت به سرکوب خونین جنبش اعتراضی در ایران ابراز کردند.
اعتراضها ادامه دارد
تظاهرات شنبه شب بدون کسب مجوز قانونی انجام شد، به رغم این ماموران پلیس از آن جلوگیری نکردند. یکی از ماموران که تظاهرکنندگان را برای حفظ نظم همراهی میکرد میگوید، همدردی و تفاهم با ناراضیانی که به صورت مسالمت‌آمیز مخالفت خود را با خشونت اعلام میکنند، باعث شد که پلیس با این راهپیمایی شبانه با مدارا برخورد کند. برگزارکنندگان کنفرانس برای ظهر روز یکشنبه، که روز پایانی این نشست سه روزه بود، با دریافت اجازهی رسمی، تظاهرات دیگری را در مرکز شهر هانوفر تدارک دیدند.
به دلیل این حرکت اعتراضی برنامههای بعد از ظهر کنفرانس با حدود دو ساعت تاخیر ادامه یافت. در این فاصله چند صد نفر از محل برگزاری نشست، راهپیمایی خود را در خیابانهای مرکزی شهر آغاز کردند. برخلاف شب گذشته، این تظاهرات در سکوت نگذشت. جمعیت شعارهایی در محکومیت کشتار معترضان و نفی جمهوری اسلامی سردادند و پلاکاردهایی با خود حمل میکردند که بر آنها، از جمله، خواست آزادی زندانیان سیاسی در ایران مطرح شده بود. تظاهرکنندگان همچنین شعارهایی به زبان آلمانی سر میدادند و به محدودیت‌هایی که جمهوری اسلامی در راه تبادل آزاد اطلاعات به جود آورده اعتراض میکردند. راهپیمایی روز یکشنبه با خواندن سرود «یار دبستانی» در مسیر بازگشت به محل برگزاری کنفرانس، و با خواندن آخرین خبرها خاتمه یافت.
بیستمین کنفرانس سالانهی بنیاد پژوهشهای زنان ایران در سومین روز نیز با چند سخنرانی در مورد فعالیتهای کنونی و چالشهای آینده ادامه یافت. قرار بود این کنفرانس با جشن و پایکوبی به کار خود خاتمه دهد. این برنامه به دلیل شرایط خاص ایران و به عنوان همدردی با کشته‌شدگان و مجروحان حوادث روزهای اخیر، از سوی برگزارکنندگان منحل شد. در روزهای گذشته و با اوج گرفتن سرکوب جنبش اعتراضی مردم ایران، در هانوفر نیز مانند اغلب شهرهای بزرگ اروپا، دانشجویان حامی میرحسین موسوی هر روز عصر در یکی از نقاط مرکزی شهر به مدت یک ساعت تحصن میکنند.
