شهرزادنیوز: اولین روز سمینار با حضور حدود ۱۰۰ نفر با برنامه ای از طرف کمیته برگزار کننده گشایش یافت. این برنامه روزشماری از وقایع سیاسی ـ اجتماعی ایران در سی سال گذشته بود که به ویژه تبعیض بر زنان و سرکوب نیروهای سیاسی و اجتماعی را شامل می‌شد و به موازات آن به وقایع مهم تاریخی ـ سیاسی در جهان نیز
اشاره می کرد، منیژه عرفانی فر، اشرف دهقان و فریماه اصلی این تاریخ نگار را اجرا کردند.
اشرف دهقان، فریماه اصلی و منیژه عرفانی فر
هموفوبیا در جامعه ایرانی
بخش دوم برنامه با سخنرانی شادی امین تحت عنوان «هموفوبیا و مقابله با آن، چالشی نو در جامعه ایرانی» ادامه پیدا کرد. او هموفوبیا را یک عارضه فرهنگی و بیماری اجتماعی می داند؛ یعنی عادی سازی سرکوب و تحقیر همجنس گرایان. وی در ادامه سخنانش به هموفوبیا یا همجنس‌گراستیزی به عنوان یکی از نقاط مشترک سیاست فاشیسم و بنیادگرایی مذهبی پرداخت که این کار به شکل تعقیب و آزار همجنس‌گرایی به طور سیستماتیک در دوران فاشیسم صورت می‌گیرد و مثال‌هایی را در این رابطه عنوان کرد: از جمله حمله یک مهاجم مسلح به یک مرکز هم‌جنس‌گرایان در تل آویو، پایتخت اسرائیل، که حداقل دو کشته و تعدادی زخمی بر جای گذاشت. همینطور به خودکشی دردناک سایه، ترانس سکسوئل ایرانی، در تورنتو اشاره کرد.
شادی امین
شادی امین با عنوان کردن نمونه‌های تحقیر و فحاشی به زنان همجنس گرا در فضای اینترنتی نیز اشاراتی داشت و در مقابل از مقاومت لزب ها سخن گفت که چگونه علی رغم تمام اهانت هایی که متحمل می شوند به سازمان دهی خود می پردازند و با یکدیگر چالش می کنند و برای مقابله با هموفوبیا راهکار می جویند.
بخش سوم برنامه‌ی هنری را شامل می شد. من (سهیلا میرزایی) هنگام ورود به سالن اولین شعرم را قرائت کردم و همزمان طاهره اصغری با رقص تصویری خود مرا همراهی نمود، سپس به خواندن اشعار دیگری پرداختم.
سهیلا میرزایی
رابطه جنبش زنان و سایر جنبش های اجتماعی
دومین روز سمینار با سخنرانی شهین نوایی تحت عنوان « رابطه جنبش زنان با دیگر جنبش های اجتماعی چیست؟ » آغاز شد. او به دوران پس از انقلاب اشاراتی کرد که زنان با آگاهی اندکی شروع به فعالیت کردند، این نسل برخلاف شرکت گسترده خویش برای تغییر، دارای ضعف هایی بود از جمله: ناآگاهی جنسیتی و عدم ساختار فرهنگی و اجتماعی، بی توجهی به آزادی‌های فردی و نادیده گرفتن جنبش ضد حجاب. سپس به نقش زنان بعد از انقلاب پرداخت که علی رغم عدم پشتیبانی و به رسمیت نشناختن مبارزاتشان، از طریق آزمون و خطا به فعالیت‌های خود ادامه دادند و با همکاری یکدیگر توانستند کارزار وسیعی را علیه پیش نویس قانون اساسی راه اندازی کنند.
شهین نوایی
شهین نوایی مبارزات مردم را در دوران خفقان عکس‌العملی می‌داند، در حالی که جنبش ضد حجاب سریع عمل می کند و به طور مرتب پا روی خط قرمزها می‌گذارد که عکس‌العمل حاکمیت را در پی دارد. او از بیداری جنسیتی زنان و همکاری هایشان گفت که از طریق امکانات مدرنی همچون اینترنت، علی رغم موانعی که حاکمیت اعمال می‌کند، ارتباطات خود را گسترده‌تر کرده‌اند. ولی با تمام همکاری‌ها به نقاط ضعف‌هایی نیز اشاره کرد، از جمله اینکه بین کمپین یک میلیون امضاء و کمپین ضد سنگسار همکاری وسیع‌تری می‌توانست وجود داشته باشد. او در ادامه صحبت‌هایش به جنبش‌های مختلف اجتماعی در ایران و اروپا اشاراتی داشت، با توجه به اینکه جنبش‌های اجتماعی همیشه هم مترقی نیستند مانند جنبش ضد سقط جنین.
مبارزات زنان در ۳۰ سال گذشته
سپس سیمین اصفهانی جلسه را با «نگاهی به گفتمان و افق های فکری مبارزات زنان در سی سال گذشته» ادامه داد. وی با بررسی گفتمان سنتی ـ نواندیش دینی و سکولار به نقد و بررسی مواضع جنبش زنان در ایران پرداخت و به دو نمونه تجربه کاری کمپین «قانون بی سنگسار» و دیگری ائتلاف «همگرایی جنبش زنان برای طرح مطالبات در انتخابات» پرداخت و توضیح داد که چطور کمپین بی سنگسار که به سرعت شناخته شده و رشد می‌کرد تا در سطح بین المللی مطرح گردد، به «زنان تحت قوانین مسلمانان» سپرده شد و لبه تیز آن کند و بی اثر شد؛ طوری که بنیادگرایان حکومتی نیز نمی توانستند به این سرعت آن را از فعالیت باز دارند.
او در ادامه بحث خود به نقد گروهی از فعالان جنبش زنان پرداخت که با به راه انداختن جریانی با عنوان «همگرایی زنان »، در انتخابات و مسایل مربوط به آن شرکت کردند و با دفاع خود از کاندیدای ریاست جمهوری خواستار برابری طلبی شدند؛ در حالی که در این حکومت امکان رسیدن به هیچیک از خواسته‌های پیشرفته و امروزین زنان وجود ندارد و هر نوع سازش و ایجاد توهم با یک حکومت مذهبی اعتبار خود را زیر سوال برده و جز نابودی حقوق زنان و دستاوردهایشان چیزی برایشان به ارمغان نخواهد آورد.
جنبش زنان ایران و حجاب
سومین سخنران، مژده نورزاد، به موضوع «جنبش زنان ایرانی و مشکل حجاب» پرداخت.
او ابتدا در ارتباط با مفهوم حجاب توضیحاتی داد و اینکه حجاب ابزاری پدرسالاری بوده و کنترل سکسوالیته زن و شخصیت او حتا قبل از ادیان وجود داشته است. وی تفاوتی را که بین ادیان دیگر و اسلام در ارتباط با حجاب می بیند رفرم‌هایی است که به مرور در ادیانی مانند مسیحیت و یهودیت صورت گرفته، ولی حجاب در اسلام همچنان به عنوان پرچم اسلامیست ها مطرح است. وی در ادامه به حجاب و چگونگی برخورد زنان خارج از کشور به آن پرداخت و به عنوان راهکار و مطالبه خواستار همکاری همه زنان برای ممنوعیت حجاب کودکان در مدارس آلمان شد.
منیژه عرفانی فر، مژده نورزاد
او اشاره ای نیز به نقش کمپین یک میلیون امضاء کرد که با گرایش اصلاح طلبانه و در چهارچوب قوانین کشور که حجاب نگهدارنده آن است نمی تواند این موضوع مورد بحث و بررسی قرار بگیرد؛ در عین حال تأکید کرد که کمپین یک مجموعه همگنی نیست و بخشی از این زنان سابقه فعالیت سیاسی و زندان در همین رژیم را دارند.
مژده نورزاد در بخش آخر سخنرانی اش به حجاب کودکان در خارج از کشور نیز اشاراتی کرد. اینکه حجاب کودک اختیاری نمی تواند باشد، زیرا به اجبار خانواده حجاب را رعایت می‌کند و یا از سنین پایین طوری تربیت می‌شود که استفاده از آن را طبیعی بداند. حجاب کودک، محیط را سکسیستی می‌کند و کودک از لحاظ روانی خیلی لطمه می‌خورد، زیرا جداسازی جنسیتی را به دنبال می آورد که در آن بچه از شنا، مسافرت های مدرسه و … معاف گشته و به نوعی ایزوله می‌شود.
جنسیت و قدرت در جنبش زنان و جنبش سبز
آخرین سخنران، الهه امانی، به موضوعی با عنوان «گفتمان جنسیت و قدرت در جنبش سبز و جنبش زنان» پرداخت. او بحث خود را با خیزش عمومی جنبش سبز آغاز کرد که با یک تخلف انتخاباتی مطرح شد، در ماه های متعاقب انتخابات اما از شعار «رای من کجاست» به سمت شعارهای رادیکال تری که ولایت فقیه و نفی کل نظام جمهوری اسلامی را زیر سوال می کشید، گرایید. به اعتقاد او، جنبش سبز مجموعه این خیزش عمومی و گسترده بود که طیف وسیعی از شهروندان ایران به ویژه جوانان و زنان در آن حضور سنگینی داشتند.
الهه امانی
الهه امانی از شرکت فعال زنان در مبارزات اجتماعی، سیاسی یاد کرد که در خواسته ها و مطالباتشان از تقدم و اولویت های حکومتی که قدرت سیاسی را تصرف نمود، برخوردار نمی گردد. آن چه که شاید بتوان از ویژگی آن در مورد زنان ایران صحبت کرد، تحمیل حجاب اجباری در گفتمان جنسیت در ایران، به عنوان ستون فقرات بنیادگرایان ایرانی مطرح است.
او معتقد است که گفتمان جنسیت را نمی توان بدون بررسی گفتمان قدرت مرور کرد. وی قدرت را از رویکرد جنسیتی با سه دیدگاه مطرح کرد:
۱ـ قدرت به مثابه امکانات و مناسبتی که باید تقسیم و باز تقسیم، تشریک و باز تشریک شود.
۲ـ قدرت به مثابه سلطه و اعمال اتوریته
۳ـ قدرت به مثابه توانمندی فردی و گروهی
الهه امانی همچنین به هیرارشی قدرت در جنبش های نوین اجتماعی اشاره کرد که از ساختار شبکه ای برخوردار هستند و با تکیه بر تکنولوژی مدرن به تجهیز قوا می پردازند.
در ۱۵ سال گذشته با فرهنگ سازی فعالان جنبش زنان در ایران، اشاعه ادبیات جنسیتی بر گفتمان جنسیتی در جامعه تاثیر گذاشته و این گفتمان را از حاشیه به مرکز سوق داده است.
به عقیده او علی رغم تمام این پویایی و تلاش ها، گفتمان جنسیت به مثابه گفتمان غالب در جامعه ایران تبدیل نگردیده و اگرچه «جنبش سبز» از جنبش زنان در زمینه هایی چون خشونت پرهیزی، ساختار شبکه ای، استفاده از تکنولوژی مدرن، نافرمانی مدنی و غیره متاثر است، اما گفتمان جنسیت در جنبش سبز بسیار کمرنگ می باشد.
پس از هر سخنرانی شرکت کنندگان حضور بسیار فعالی در طرح پرسش ها و نظرات خود داشتند که نشانگر دقت و پویایی شنوندگان حاضر در جلسه بود.
سمینار کار خود را طبق برنامه تعیین شده، با جمع آوری پیشنهادات و به رای گذاشته شدن آنها ادامه داد و دو موضوع زیر به ترتیب آراء انتخاب شدند:
۱ـ راه کارهای عملی مقابله با حجاب، آزادی انتخاب، پوشش، جنسیت و عشق و ارتباط این موضوعات با مذهب
۲ـ چرا جنبش زنان نتوانست در حرکت اعتراضی ۸۸ نقش کلیدی داشته باشد؟
برنامه پایانی با هنرنمایی رقص طاهره اصغری ادامه پیدا کرد.
او کار خود را با رقص سکوت آغاز کرد؛ رنج، انتظار، عش و رشد از جمله احساساتی بودند که او با حرکات تن خود به بیننده منتقل می کرد. سپس به رقص تصویری « پرفرمنس » با آهنگی از علیزاده که رقصی برای مقاومت و تجربه زنان در زندان بود، پرداخت. آنگاه با اجرای دو رقص شوخ و یک رقص عربی با آهنگی از ام کلثوم برنامه خود را به پایان رساند.
معرفی ابتکارات زنان
سومین روز سمینار همچنان در فضایی صمیمانه کار خود را با معرفی تشکل های زنان آغاز کرد.
آرشیو زنان
در این برنامه گلرخ جهانگیری از برلین، آرشیوی را معرفی کرد که از سال ۱۹۹۲ فعالیت خود را آغاز کرده است که هدف از بنیاد آن مقابله با به فراموشی سپردن تجارب و جریانات تلخ تاریخی ـ سیاسی بود که پس از جمع آوری مدارک و اسناد متعلق به جریانات مختلف فکری در دهه های قبل و بعد از ۱۳۵۷ به عنوان نهادی غیر انتفاعی به ثبت رسید. او در ارتباط با آرشیو زنان و وجود نشریات مختلف توضیحاتی داد و برای ادامه کار آرشیو درخواست کمک مالی نمود که حدود ۲۰ نفر اعلام آمادگی کمک مالی ماهانه کردند.
مرکز نهالی برای جوانان و سالمندان
سیمین از فرانکفورت، به نمایندگی از طرف دفتر مشاوره زنان ایرانی در فرانکفورت صحبت کرد و اظهار داشت که این مرکز بخشی به نام« نهال » دارد که شامل بخش سالمندان و جوانان است و زنان و دختران هم جنس گرا با هم دیدارهایی دارند. این دفتر فعالیت هایی در زمینه کلاس های آموزشی مانند زبان آلمانی، آموزش هایی در ارتباط با مبارزه با خشونت و … دارد.
جمع آوری خاطرات زندان
منیره برادارن طرحی را عنوان کرد برای جمع آوری خاطرات، نامه های زندانیان سیاسی، نقاشی ها، کارهای دستی زندان و به طور کلی، هر آنچه که بتواند زندان در ایران را به نمایش بگذارد. این ایده مورد استقبال حاضرین قرار گرفت و پیشنهادهایی مبنی بر دایر کردن این نمایشگاه در شهرها و کشورهای مختلف شد.
شبکه زنان
اکرم موسوی از کلن نیز از شبکه ای سخن گفت که از اکتبر ۲۰۰۷ فعالیت خود را آغاز کرده و به چند محور مبارزاتی و مطالباتی زنان پرداخته است که یکی از آنها کمپین مقابله با حجاب می باشد. وی توضیحاتی در مورد فعالیت های این شبکه داد، از جمله جلسات پالتاکی که سخنرانی هایی برای بحث و بررسی موضوع حجاب داشته اند. در پایان از حاضرین درخواست کرد که همکاری های بیشتری با شبکه داشته باشند.
اولین نشست زنان همجنس گرای ایرانی
مهنوش از برلین گزارشی از اولین نشست لزبین های ایرانی در تاریخ ۱۹ تا ۲۱ نوامبر در فرانکفورت داد که در آن جلسه اهداف، برنامه ها و خواسته های اعضاء مورد بررسی قرار گرفت.
سپس وب سایت این گروه را معرفی نمود و تاکید کرد که همکاری بین فعالین زنان به هر شکل می تواند مطرح باشد مانند: برگزاری سمینارهای یک روزه یا سخنرانی هایی در این ارتباط، پخش فیلم، نمایش، موسیقی و سایر برنامه های هنری.
ارتباط با جامعه میزبان
در پایان پروین ثقفی از فرانکفورت طرحی را پیشنهاد داد که برای ارتباط با جامعه میزبان و تبادل اطلاعات نیاز به ترجمه و همینطور سخنرانی هایی به زبان آلمانی هست. وی در این زمینه توضیحاتی ارائه داد و از حاضرین در جلسه درخواست کرد که با همکاری هم می توان با کیفیتی خوب تبادل نظر کرد و به یک زبان مشترک تحلیل کرد و متمرکزتر بود.
پس از این معرفی ها، برگزارکنندگان سمینار گزارشی از شیوه همکاری شان ارائه دادند و اعضاء گروه معرفی شدند، شرکت کنندگان ضمن تشکر و قدردانی از برگزارکنندگان پیشنهادات و انتقاداتی به سمینار را مطرح کردند، برای مثال: روی گروه های کاری تأکید شد که در این سمینار و چند سمینار دیگر با صلاحدید کمیته برگزار کننده حذف شده بود. انتقاد دیگر عبارت بود از: عدم دعوت از زنان فعالی که اخیرن به اروپا مهاجرت کرده اند. در این رابطه توضیح داده شد که طبق روال معمول پس از اعلام موضوع سمینار، درخواست سخنرانی از این دوستان دریافت نشده بود. جوان ترین شرکت کننده ضمن تشکر از پرباربودن برنامه، اظهار تاسف کرد که جای همسالانش در این سمینار خالی بود.
برلین میزبان سمینار آتی
در پایان میهن روستا، به نمایندگی از طرف زنان برلین، مسئولیت برگزاری کنفرانس سال ۲۰۱۲ را به عهده گرفت.
