دویچه وله » جنگ سال گذشته در نوار غزه فقط خانه‌ها را ویران نکرد و جان‌ها را نگرفت، خیلی چیزهای دیگر هم خراب شد؛ عطوفت در روابط خانوادگی کم رنگ شد و خشونت جای آن را گرفت.
سایه ویرانی جنگ بر مردم سنگین‌تر و ماندنی‌تر از بقیه خرابی‌هاست.
خشونت علیه زنان پس از جنگ زیادتر شده است. قدرت مذهبی حماس در این منطقه به این خشونت رنگ اخلاقی و جنبه قانونی می‌دهد. با این حال امید به آینده دارد دوباره به زندگی زنان بازمی‌گردد، آن‌هم به کمک سازمان‌های غیردولتی خودشان.
لحظات سیاه
وفا ۵۵ ساله، زنی است مذهبی و چادری. شش ماه پیش از شوهرش جدا شده است، بعد از سی سال. «خدا را شکر» می‌کند که از شر کتک‌ها شبانه‌روزی مرد راحت شده است.
وفا شش فرزند دارد، پنج پسر، یک دختر. مدتی طولانی باید منتظر حکم دادگاه برای طلاق می‌ماند. باید گواهی پزشک به دادگاه می‌برد و شاهد می‌‌‌آورد که چندبار به پلیس شکایت کرده است.
حالا او آزاد است ولی خانه به‌دوش. موقتا در راهرو خانه‌ای یک اتاقه می‌خوابد که پسر بزرگتر، به همراه زن و بچه‌هایش در آن زندگی می‌کنند.
می‌گوید از سرنوشتش شکایتی ندارد، «خواست خدا بوده». با این همه وقتی از لحظات سیاه زندگی‌اش حرف می‌زند اشک‌هایش سرازیر می‌شوند و چانه‌اش می‌لرزد: « یک بار شوهرم مرا روی تخت انداخت. روی ملافه‌ها نفت ریخت، کبریت را کشید و در اتاق را از پشت روی من قفل کرد. از ترس جانم چنان جیغ می‌زدم که همسایه‌ها به دادم رسیدند و نجاتم دادند.»
یک بار هم شوهر دست او را شکسته است. بچه‌ها هم مرتب کتک می‌خوردند، بعضی وقت‌ها حسابی شکنجه‌شان می‌کرده است: «دست دخترم را موقعی که هفت سال‌اش بود با آهن گداخته داغ کرد. کم پیش نمی‌آمد که زمستان بچه‌ها را لخت و پتی به خیابان می‌انداخت.»
وفا سال‌ها به‌خاطر فرزندانش سکوت کرد. می‌ترسید به پلیس شکایت کند. به هیچ کس دردش را نمی‌گفت.
روان درمانی زنان
سازمان غیردولتی «جامعه زنان شاغل برای پیشرفت فلسطین» جایی است که به زنانی مثل وفا امکان روان درمانی می‌دهد. آن‌ها می‌توانند آزادانه درباره تجربیاتی حرف بزنند که زخم‌هایی عمیق بر روح‌شان گذاشته است.
این سازمان شش دفتر مشاوره برای زنان دارد. هرزنی می‌تواند سه ماه از مشاوره و کمک‌های روان درمانی این مرکز استفاده کند. بعد از پایان یافتن دوره سه ماهه هم روانپزشکان این مرکز با زنان قربانی خشونت خانگی در ارتباط می‌مانند و پیشرفت آن‌ها را زیر نظر می‌گیرند.
رفتار هیستریک، افسردگی و خودآزاری از جمله رایج‌ترین آثار بیماری در میان زنانی است که مورد خشونت قرار گرفته‌اند. به گفته علیا حصابالا، مدیر این سازمان از بعد از جنگ سال گذشته تعداد زن‌هایی که مراجعه می‌کنند چند برابر شده است.
وی می‌گوید: «زمان جنگ خیلی خانواده ها از هم پاشیدند. زن‌ها زیر فشار وحشتناکی قرار گرفتند. خشونت جنسی در زمان جنگ بسیار زیاد شد بخصوص در خانواده‌هایی که خانه‌شان خراب شده بود وباید در چادر زندگی می‌کردند، جایی که دیگر چاردیواری خصوصی نبود.»
«اتاقی امن»
رفتار هیستریک، افسردگی و خودآزاری از جمله رایج‌ترین بیماری در میان زنانی است که مورد خشونت قرار گرفته‌اند.
دیرالبلال، در ۲۰ کیلومتری جنوب شهر غزه قرار دارد. در یک ساختمان کهنه ۱۲ زن دراتاقی نشسته‌اند که متعلق به سازمان غیردولتی «کمیته بازسازی کشاورزی فلسطین» است. سازمانی که ۲۷ سال از شروع کار آن می‌گذرد و غیر از حمایت از بازسازی کشاورزی، کمک‌های زیادی به زنان کرده است.
ناجد تقریبا هرروز سری به این‌جا می‌زند. بدون احساس شرم، از آنچه بر او گذشته سخن می‌گوید. او می‌داند در اتاق مشاوره این ساختمان ایمن است: «شوهرم با کابل مرا می‌زد. اوایل تحمل می‌کردم. یک شب شروع کرد به شکنجه من با شوک الکتریکی. آنشب فرار کردم.»
او دوسال پیش طلاق گرفت. در ۲۳ سال زندگی مشترک، ۱۰ فرزند بدنیا آورده است. شوهرش قبل از پایان پروسه طلاق با یکی از دخترهای فامیل ازدواج می‌کند و ناجد را از خانه بیرون می‌اندازد. او از آن‌زمان بی‌خانمان است و چون بی‌خانمان است، اجازه نگهداری از چهار فرزند آخرش را که زیر نه سال هستند ندارد. فرزندان بزرگتر از نه سال را هم اجازه ندارد ببیند، به حکم قانون اسلامی پدر حق سرپرستی کودکان بالای نه سال را دارد. تا پیش از روی کار آمدن حماس حق سرپرستی فرزندان تا ۱۵ سال با مادر بود.
۱۵ سال صبر برای طلاق
زینب القومی، وکیل دادگستری می‌گوید طلاق حق هر زنی است، ولی درعمل جریان دادگاه چنان به درازا می‌کشد که جان زن به لبش برسد. بعضی زن‌ها ۱۵ سال باید صبر کنند: «برای آن‌که دادگاه بپذیرد که زن حق دارد تقاضای طلاق کند باید ثابت کند که بطرز وحشیانه‌ای کتک خورده و با گواهی پزشک به دادگاه بیاید. بعضی وقت‌ها حتی این هم کافی نیست.»
مشکل زن‌هایی که تقاضای طلاق می‌کنند این است که هنگام گذراندن این دوره هیچ پناهگاهی ندارند. ایجاد خانه زنان تاکنون با شکست روبرو شده است.
«زن مثل فرش است»!
رعیم النایرب، وکیل سازمان غیردولتی «مرکز حمایت از زنان» می‌گوید خشونت مردان در نوار غزه نسب به زن جنبه‌ای حیثیتی و اخلاقی دارد. به همین خاطر هم مبارزه با آن آسان نیست. این سازمان تلاش خود را بر تقویت بنیه مالی زنان و کمک به آن‌ها برای استقلال از شوهرشان گذاشته است. او بارها از مردها شنیده که «زن مثل فرش است، هرچه پا بخورد بهتر است».
تحریریه: بهمن مهرداد
