۱۹۴۵-ci ildə Güney Azərbaycan Milli Hüküməti qurulanda, birinci dəfə olaraq qadınlarımız kişilərlə bərabər huquqa sahib olmuşlar və böyük məqamlara əl çatıb, siyasi mübarizədə öz təşkilatları ilə iştirak etmishlər. Təəssüf ki xarici ölkələrin yardımı və fars faşizminin hücumilə Azərbaycan Milli Hüküməti bir ildən artıq dəvam gətirmədi və əldə edilən bütün milli nailiyyətlər aradan qaldırıldı. Pəhləvi rejiminin hakimiyyət illərində Azərbaycan Türk qadını daha da öz sosial yerini itirdi.
Faşist İslam rejiminin qurulmasilə qadın haqqları daha artıq aradan aparıldı. Bir sıra orta əsrin irticai qanunları qadınların yaşamına kölgə saldı. Ancaq , buna baxmayaraq Güney Azərbaycan türk qadını ayaqdan düşməyib, həbsdən və ölümdən qorxmayır və bugünki özgürlük mübarizəsində şirket edir.
Mərkəzi pan-iranist rejimin tərəfindən milli zülmə məruz qalan qadınların aynı zamanda patrialkal zülmlərdən de qurtulmaları gərəkir.
Gənəl olaraq İran İslam cümhuriyyətinin anayasasında açıqcasına cinsi apartayda rəsmiyyət və qanuniyyət verilir. Cinsi apartayd və qadınların təhqir edilməsi İran İslam cumhuriyyetinin dünya görüşünün təməlidir. Bununla birlikdə Türk qadınları milli kimliklərinə görə iki qat daha artıq zülmə və şiddətə məruz qalıb və toplumda 4-cü derece vətəndaş hesab olurlar.
Amesterdam Dialog Toplantısı Aşağıdakı Prənsiplərə Dayanmaqdadır:
– Qadınların əleyhinə olan bütün yazılı və şəfahi qanunların qaldırılması gərəkir. Bu qanunlar toplumun bütün sahələrində öz əkslərini tapmalılar.
– Qadın-kişi bərabərliyi toplumun bütün sahələrində qanuniləşməlidir.
– Azərbaycan türk qadınları öz müsteqil təşkilatlarını qurmaq haqqına malik olmalılar.
-Azerbaycan türk qadınlarının toplumun bütün sahələrində aktiv və qərar verici bir şəkildə qatılmaları dəstəklənməlidir.
– Azərbaycan türk qadınlarının öz milli kimliklərini qoruyaraq yurd içi və yurd dışı təşkilatlarla iş birliyi etmələri dəstəklənməlidir.
– Yurd içində və uluslararası sahədə Azərbaycanlı türk ictimai-siyasi fəal, sənətçi, yazar vb.qadınlar tanıtılmalı, məruz qaldıqları eşitsizliklər ifşa olunmalıdır.
Yaşasın Azərabaycan!
Yaşasın Azərbaycan türk qadınları.
Amsterdam
21 Azər 1388/12 dekabr 2009/