” زن ستیزی” کهن ترین تعصب جهان

–
خانم محمدی با سپاس از پذیرفتن مصاحبه، لطفآ در مورد انگیزه ی ترجمه ی کتاب تاریخ زن ستیزی کهن ترین تعصب جهان، نوشته ی جک هلند توضیح بفرمایید.

برای من خواندن کتاب تاریخ زن ستیزی به طور مداوم همراه با مقایسه وضعیت اجتماعی زنان ایران با وضعیت زنان در تاریخ و فرهنگ در جوامع دیگر به خصوص جوامع غربی بود. در این مقایسه فرهنگی به این نتیجه رسیدم که متاسفانه زن ستیزی وجه اشتراکی است که تقریبا همه فرهنگها را به هم متصل می کند. گرایشهای ضد زن در طول تاریخ و در سراسر مرزهای جغرافیایی و فرهنگی واقعیت تلخ و مرسومی بوده است که تبدیل به عقل سلیم جوامع شده است. این عقل سلیم که توسظ مذاهب قوت گرفته است موضوع مهمی است که باید مورد توجه عموم قرار گیرد و زیر سوال برده شود. انگیزه اصلی من هم در واقع همین بوده است که خوانندگان فارسی زبان تجارب تاریخی زنان در سایر جوامع را با تجارب زنان ایران مقایسه کنند و به این وجه تشابه پی برند. این آگاهی به نظر من میتواند کمک زیادی به راهیابی درمورد وضعیت زنان درایران کند.

-با چه مشکلاتی برای ترجمه این کتاب رو به رو شدید؟

مشکل اصلی من در مورد ترجمه این کتاب در واقع چاپ آن در داخل ایران بود. تعدادی از ناشران در ایران علاقه زیادی به چاپ این کتاب نشان دادند ولی متاسفانه رد اجازه چاپ از طرف وزارت ارشاد باعث شد که این کتاب در ایران چاپ نشود. ناشرین خارج از کشور هم متاسفانه بودجه و سرمایه قابل توجهی در دست ندارند که کتاب را به شکل وسیع در دسترس خوانندگان علاقه مند قرار دهند. در نتیجه و متاسفانه این کتاب که بسیار درخور توجه است توجه زیادی شامل حالش نشده است. غیر از این مشکل خاصی در ترجمه نداشتم بخصوص اینکه دغدغه فکری من پیوسته مساىل فرهنگی و زنان بوده است. ادغام این با علاقه ای که به بازی با زبان و لغات دارم کار ترجمه را برای من ساده میکند.

–
در آغاز به طرح جلد کتاب نقاشی هنرمند قرن هفده آرتیمیشا جنتیلشی اشاره کرده اید که به داستان زندگی خود نقاش اشاره دارد. ممکن است توضیح بیشتری در مورد زندگی این زن هنرمند بفرمایید؟

از آنجا که تاریخ هنر بخشی از تاریخ جامعه است ، در عرصه این تاریخ باز هم مردان بودند که در زمینه هنر تاخت و تاز داشتند. آرتیمیشیا یکی از معدود هنرمندان زن دوره خودش بود که به دلیل قدم نهادن به عرصه ای که کاملا در انحصار مردان بود با مشکلات متعددی روبرو شد. نقاشی سوزانا و پیران آرتمیشیا که متعلق به قرن هفدهم میباشد منقوش داستانی در کتاب انجیل عهد عتیق است. در این داستان مذهبی سوزانا دختر یهود و جوانی است که توسط دو تن از پیران یهود روستای خود مورد نقص جنسی قرار میگیرد. ولی از آنجا که همیشه این قربانی است که مورد ملامت قرار میگیرد سوزانا برای اثبات بیگناهی خود تا پای اعدام و سنگسار میرود. به نطر نمیرسد که ذکر این داستان در کتاب عهد عتیق برای وجود سوزانا ذکر شده باشد زیرا در حقیقت این نقش داینال یکی از پیامبران یهود است که بیش از هر جنبه دیگر در این داستان پر رنگ است. سوزانا فقط با پا درمیانی دانیال جان سالم بدر می برد. متاسفانه هیچ مدرک و سندی در دست نیست که گویای انگیزه آرتمیشیا برای برگذیدن سوژه ی او- سوزانا و پیران – باشد. ولی با توجه به اینکه آرتیمیشیا هم قربانی تجاوز جنسی بود میتوان به این پی برد که انگیزه او در این منقوش مسئله ای شخصی بوده است. آرتمیشیای هنرمند مکررا توسط معلم نقاشی خود مورد تجاوز قرار گرفت ولی او همچون زنان بیشماری دیگر مجبور به پرداختن هزینه سنگین زن بودن خود شد. شکایت او به دادگاه شهر روم منجر به از دست دادن وجه او در جامعه شد و در آخر جامعه روم او را به یک ”ملک آسیب دیده“ تقلیل داد. خب فکر نمیکنم یادآوری این موضوع در مقدمه ترجمه من موضوعی بی مورد بوده باشد. در عصر ما با وجودی که اکثریت قریب به اتفاق تجاوزات جنسی گزارش نمی شود ( در بیشتر موارد به دلیل بی توجهی پلیس و ننگ فرهنگی) ولی هنوز رقم تجاوز در بیشتر کشورها سرسام آور است.

-با در نظر گرفتن این که بعضی و یا بسیاری از خوانندگان این کتاب باورهای مذهبی دارند ، تا کنون با چه واکنش هایی از سوی این گونه خوانندگان رو به رو شده اید؟

راستش فکر می کنم واکنش خوانندگان جوان این کتاب در داخل ایران که به شکلی به کتاب دسترسی پیدا کردند برایتان جالبتر باشد. کمی پس از چاپ کتاب ایمیل های زیادی از علاقه مندان داخل ایران دریافت کردم که مشتاق دریافت نسخه ای از این کتاب بودند. ایمیلها از تعدادی از جوانان داخل ایران بود و خبر بهتر اینکه بعضی از آنها مردان جوانی هستند که از وضعیت حاکم در مورد زنان بسیار ناخشنودند و این خیلی برای من جالب و امیدوار کننده است. این دسته از جوانان ایرانی به این مهم پی برده اند که آزادی جامعه ایران در گرو آزادی و احترام به حقوق زنان ایران است. ایمیل های آنها برای من بهترین دست آورد در این پروژه بوده است. آرزوی من این است که ناشری پیدا شود که این کتاب را در ایران چاپ کند و در دسترس علاقه مندان قرار دهد. البته واکنشهای منفی هم از سوی بعضی از خوانندگان وجود داشته ولی نکته مثبت این است که حتی آنهایی هم که واکنش منفی نشان دادند ترجمه را خوانده اند.

-آیا این کتاب روی جنبش های زنان در جهان تآثیر داشته و یا خواهد داشت؟

اگر به جنبشهای زنان از این زاویه نگاه کنیم که این جنبشها توسط افرادی راه اندازی, متشکل و همراهی میشوند که به وضعیت اجتماعی زنان واقفند, و اگر آگاهی و دانش اساس حرکتهای اجتماعی باشد باید گفت که هر کتابی که به اگاهی و دانش افراد کمک کند میتواند به جنبشهای اجتماعی هم کمک کند. در مورد کتاب تاریخ زن ستیزی جک هلند باید بگویم که خواندن این کتاب که تاریخ زنان را به زبانی ساده و گیرا در پیش روی خواننده قرار می دهد برای تمام کسانی که دغدغه رهایی زن و در نتیجه رهایی جامعه را در سر دارند مفید است. آگاهی از تاریخ چندین هزار ساله زن ستیزی و آگاهی از تاریخ، مذهب و فرهنگ سترونی که پیوسته زن را موجودی دست دوم تلقی کرده است برای کسانی که خواهان شرکت در جنبشهای زنان هستند ضروری است زیرا که دانش افراد به نیرویی تبدیل میشود که شکستش تقریبا غیر ممکن است.

-واکنش خوانندگان این کتاب در دیگر ترجمه ها و در زبان مبدآ چه گونه بوده است؟

نسخه انگلیسی این کتاب مورد استقبال بالای خوانندگان انگلیسی زبان قرار گرفته و با وجودی که شش سال از چاپ اول کتاب میگذرد هنوز نسخه های متوالی آن به چاپ می رسد. البته ای کتاب به زبانهای آلمانی, اسپانیایی, مجاری و لهستانی (و همچنین فارسی) ترجمه شده است که بالاترین فروش متعلق به ترجمه آلمانی آن است. ناگفته نماند که تا آنجایی که من میدانم نسخه انگلیسی کتاب در بعضی از دانشگاههای کانادا و آمریکا تدریس می شود.

-علاقه مندان به خواندن کتاب ” زن ستیزی” کهن ترین تعصب جهان، چه گونه می توانند این کتاب را تهیه کنند؟

کتاب از طریق آمازون قابل تهیه است. علاقه مندان همچنین میتوانند از طریق ایمیل یا با ناشر یا با خود من تماس بگیرند و ما در اسرع وقت کتاب را برایشان ارسال می کنیم. در ضمن این کتاب در کتابفروشی های سرای بامداد و پگاه در تورنتو هم قابل دسترسی است.

http://www.amazon.com/Tari kh-Zansetizi-Jack-Holland/dp/0981351913/ref=sr_1_1?i e=UTF8&s=books&qid=1297886871&sr=8-1

zagros.editions@gmail.com

monireh.moha@gmail.com

منیره محمدی مترجم کتاب تاریخ زن ستیزی در حال حاضر سرگرم تحصیل در مطالعات فرهنگی و نظریه انتقادی در مقطع کارشناسی در دانشگاه یورک تورنتو کانادا است.