شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد قطعنامه ای را برای نقض حقوق بشر در جهت گیری جنسی و هویت جنسیتی صادر کرده است. این قطعنامه توسط آفریقای جنوبی با حمایت برزیل و سی ونه کشور دیگر از سراسر جهان ارائه شد و با ۲۳ رای موافق, ۱۹ رای مخالف و ۳ رای ممتنع تصویب شد. رای دهندگان همگی اعضای شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد بوده اند.
سازمان بهداشت جهانی در تاریخ ۱۷ می ۱۹۹۰ تصمیم به حذف همجنسگرایی از لیست اختلالات روانی گرفته است. از این تاریخ، ۱۷ می هر سال به عنوان روز جهانی مبارزه با هوموفوبیا (همجنسگرا ستیزی) در نظر گرفته شده است. سازمان ها و اجتماعات در بیش از ۷۰ کشور جهان در سال جاری بر روی توسعه و آموزش در برابر هوموفوبیا و ترنس فوبیا تمرکز کرده اند.
روز جهانی مبارزه با هوموفوبیا به طور رسمی در پارلمان اروپا و دولت های: اسپانیا، بلژیک، هلند، فرانسه، ایتالیا، برزیل، انگلستان و کشورهای دیگر شناخته شده است. فعالان حقوق بشر در ایران و هم پیمانان آنها در ۱۷ می ۲۰۱۱ کمپینی با نام ” ما همه جا هستیم” را برای بحث و صحبت آشکار و جسورانه در برابر همجنسگرا ستیزی آغاز کرده اند.
به رسمیت شناختن این روز توسط سازمان بهداشت جهانی شش سال پس از طرح اولیه ی این ایده در سال ۲۰۰۴ اتفاق افتاد. دو سال بعد، در سال ۲۰۰۶، گروه برجسته ای از کارشناسان بین المللی حقوق بشر در نشستی در “یوگیاکارتا” در اندونزی به طرح مجموعه ای از اصول و قواعد بین المللی مرتبط به هویت و گرایش جنسی در پاسخ به خشونت و سوءاستفاد ی گسترده از حقوق بشر پرداختند.
حاصل این نشست “اصول یوگیاکارتا” بود: یک راهنمای جهانی برای حقوق بشر که بر استاندارهای لازم حقوقی ای تاکید میکند که تمام کشورها باید با آن منطبق شوند. این استانداردها وعده ی آینده ای متفاوت را می دهند که در آن تمام مردم دنیا آزاد و برابر در حقوق و کرامت انسانی به دنیا می آیند و می تواند حقوق برابر و ارزشمند انسان ها را تحقق ببخشد. “اصول یوگیاکارتا” توسط یک گروه متشکل از گروهی از کارشناسان حقوق بشر از کشورها و مناطق مختلف با پیش زمینه ها و عقاید مختلف به اتفاق آراء به تصویب رسید. این سند طرحی برای اسناد بین المللی تهیه کرده است که هر اصل آن یک راهنمای با ارزش برای بنا کردن یک چهارچوب قانونی است. با وجود بخش های نه چندان صریح متن تصویب شده، حاشیه ها و تبصره های متن می توانند به عنوان یک راهنمای با ارزش برای پایه ریزی یک چهارچوب قانونی عمل کنند.
متن کامل ” اصول یوگیاکارتا” به هر شش زبان سازمان ملل متحد در سایت موجود است و به شکل فشرده در اینجا نیز به اشتراک گذاشته شده است.www.yogyakartaprinciples.org
اصول یوگیاکارتا
( اصول نهایی تدوین شده ی یوگیاکارتا در ۲۶ مارس ۲۰۰۷ در ژنو به عنوان یک منشور جهانی برای حقوق همجنسگرایان در شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد آغاز شد.)
اصل ۱- حق برخوردای جهانی از حقوق بشر
اصل ۲- حق برابری و عدم تبعیض
اصل ۳- حق شناخته شدن پیش از قانون
اصل ۴- حق زندگی
اصل ۵- حق امنیت شخصی
اصل ۶- حق برخورداری از حریم شخصی
اصل ۷- حق آزادی در برابر محرومیت خودسرانه ی آزادی
اصل ۸- حق برخورداری از محاکمه ی منصفانه
اصل ۹- حق برخورداری از رفتار انسان دوستانه در زمان بازداشت
اصل ۱۱- حق حفاظت از تمام اشکال استثمار، فروش و قاچاق انسان
اصل ۱۳- حق امنیت اجتماعی و انواع دیگراقدامات حمایتی در اجتماع
اصل ۱۴- حق برخورداری از استانداردهای مناسب زندگی
اصل ۱۵- حق داشتن مسکن مناسب
اصل ۱۶- حق آموزش
اصل ۱۷- حق دسترسی به بالاترین استانداردهای سلامت و بهداشت
اصل ۱۸- حق محافظت در برابر سوئ استفاده های پزشکی
اصل ۱۹- حق آزادی عقیده و آزادی بیان
اصل ۲۱ – حق آزادی فکر، عقیده و مذهب
اصل ۲۲- حق آزادی تردد
اصل ۲۳- حق درخواست پناهندگی
اصل ۲۴ – حق تشکیل خانواده
اصل ۲۵ – حق مشارکت در اجتماع
اصل ۲۶ – حق مشارکت در فعالیت های فرهنگی
اصل ۲۷ – حق ترویج حقوق بشر
اصل ۲۸ – حق درمان و جبران خسارات
اصل ۲۹ – پاسخگویی
از تاریخ ۱۰ دسامبر ۱۹۴۸، زمانی که مجمع عمومی سازمان ملل متحد اعلامیه ی جهانی حقوق بشر را اعلام کرد، موضوعات و مسائل مختلف حقوق بشر به طور قابل توجهی گسترش یافته اند. امروزه حقوق اقلیت ها یکی از گفتمان های در حال بالندگی در مطالعات حقوق بشری است. اما این به چه معناست؟
حقوق اقلیت ها یعنی پذیرفتن انسان ها با تفاوت هایشان
حقوق اقلیت ها و حقوق بشر از جنبش های اجتماعی جدید در زمان ما هستند. حقوق مدنی اعضای جامعه ی بین المللی همجنس گرایان با چالش های بسیاری روبروست که دیگر جنبش های اجتماعی با آن مواجه نیستند. آزادی در گرایش جنسی از مفاهیم نسبتن جدید در قوانین حقوق بشری به شمار می آید و مشخصن یکی از بحث برانگیزترین آن ها در سیاست است. کلیشه های جنسی و تبعیض علیه چیزی که “هنجار” محسوب نمی شود عمیقن در سیستم ارزش گذاری ها و الگوهای رفتاری جای گرفته است. از ایالات متحده تا آفریقای جنوبی، از ایران تا صربستان، علی رغم حضور وجود قوانین “ضد تبعیض” برای افراد مختلف با هویت های جنسی مختلف، تعصبات ضد همجنس گرایی به طوری باقی مانده اند که برای اقلیت های قومی، نژادی و مذهبی غیر قابل قبول هستند.
حکومت های دینی، مانند آنچه در ایران وجود دارد حقوق و حرمت اعضای اقلیت های مذهبی که از پیرو مذاهب: بهائیت، یهودیت و یا حتا شاخه های مذهبی متنوعی از اسلام – مانند تصوف- نیز هرروزه مورد هتک حرمت قرار داده و نقض می کنند. وضعیت اقلیت های قومی از جمله کردها، عرب ها و آذری ها نیز چندان بهتر نیست. حقوق و منزلت آنها نیز به صورت آشکار یا ضمنی تضعیف و نقض می شود.
مرکز و هسته ی اصولی که رویکرد حقوق بشر را در زمینه ی حقوق اقلیت ها هدایت می کند مرتبط با عدم تبعیض و برابری است. مدافعان واقعی حقوق بشر به دنبال تضمین احترام و رعایت کرامت انسانی اعضای تمام اقلیت ها در سراسر جهان، از جمله جامعه ی همجنسگرایان هستند. آن ها همچنین در تلاش برای گسترش نقش قوانین بین المللی حقوق بشر به عنوان دشمنی علیه آزار و تبعیض در سراسر جهان هستند.
برای مدافعان حقوق بشر داشتن درک کاملی از مفهوم حقوق بشر، حقوق مدنی و جایگاه تعلق آنها به افراد ضروری است. درک و دفاع از حقوق بشر میتواند باعث رویارویی مدافعان حقوق بشر با چالش های آن شود. این به این دلیل است که تمام موارد نقض حقوق بشر و تمام اشکال تبعیض توجه و مراقبت یکسانی را دریافت نمی کنند.
نه تنها مقامات دولتی در سطح بین المللی که بسیاری از سازمان های غیر دولتی، گروه ها و مجامع عمومی یا خصوصی نیز مقصر هستند. بسیاری از آن ها رفتاری مبنی بر عدم پذیرش تنوع کامل گفتمان حقوق بشر را به نمایش می گذارند. در حالی که دولت ایران آشکارا حقوق اقلیت های قومی، مذهبی و هویت اقلیت های جنسی را زیر پا می گذارد، در میان ایرانیان مخالف جمهوری اسلامی ایران و حتا در میان روشنفکران مدعی سکولار نیز ، نیاز مبرمی به آموزش و آموزش دوباره در مورد جنبه های مختلف نقض حقوق بشر و از جمله حقوق اقلیت ها احساس می شود.
دفاع از حقوق اقلیت ها اغلب تحت عنوان بحث ها و مسائلی مانند ” این موضوع در این برهه ی زمانی اهمیت ندارد” و یا ” مسائل مهم تری برای پرداختن وجود دارند” نادیده گرفته می شود. اولین حق بشر، حق در نظر گرفته شدن به عنوان یک انسان و برخورداری از رفتار انسانی است. با وجود این، گروه های اقلیت سیاسی، اجتماعی، اقلیت های گرایش جنسی، مذهبی و قومی، توسط کسانی که به خودشان اجازه ی خلق فرهنگ ترس را میدهند، شامل برخورد انسانی نمی شوند. تهدید و ارعاب بر اساس ” ناهنجار بودن” در سخنان مورخی به نام “سی. وان وود وارد” تحت عنوان ” اجازه به نفرت” دیده می شود.
همزمان با افزایش آگاهی جمعی دنیا در مورد موارد نقض حقوق بشر، هرروزه افراد بیشتری به دنبال حقوق و کرامت انسانی خود هستند.حتا با این وجود، خشونت و نقض حقوش بشر و شان انسان ها همچنان ابعاد گسترده ای دارد. این موارد نقض، طیف های گسترده ای از شهروندان جهان ما را تحت فشار قرار داده است.
در سراسر جهان، گرایش ها و هویت های مختلف جنسی مورد سوء استفاده قرار گرفته است. سوءاستفاده در اشکال مختلفی مانند تبعیض، خشونت، زندان، شکنجه و حتا اعدام ظاهر می شود. آزار و اذیت به خاطر گرایش و هویت جنسی میتواند به شکل های مختلفی بروز کند و باعث نقض اصول اساس قوانین بین المللی حقوق بشر شود. ما از یک مقاله/گزارش از شبکه ی جهانی زنان ایرانی متوجه این مطلب شدیم که گروه ایرانی”انجمن رنگین کمان” امسال بروشورهایی را در روز جهانی مبارزه با هموفوبیا توزیع کرده اند. بروشورهای انجمن رنگین کمان در مورد هموفوبیا در تهران و شهرستان های مختلف ایران توزیع شده اند.
این گزارش همچنین اظهار میکند: …رسانه های خارج از کشور که آزادی بیشتری برای پرداختن به جنبه های مختلف موارد نقض حقوق بشر و تبعیض را دارند از این فرصت و امکان برای آموزش عمومی در مورد همجنس گرا ستیزی استفاده ی کامل نمی کنند.
فعالان حقوق همجنسگرایان که مدعی حقوق و شان انسانی خود هستند، همراه با متحدانشان، توسط بسیاری از زنان، فعالان حقوق بشر و فمینیست ها در طول دو دهه ی گذشته پشتیبانی شده اند. موضوع حقوق همجنسگرایان یک مسئله ی تازه نیست. فعالان حقوق زنان در خارج از کشور نیز این موضوع را در رادار فعالیت های خود داشته اند. در کنفرانس های سالانه ی بنیاد پژوهشهای زنان ایران و همچنین در کنفرانس سالانه ی زنان ایرانی در آلمان وضعیت تبعیض و نقض حقوق بشر جامعه ی همجنسگرایان در داخل و خارج از ایران مورد بحث و گفتگو قرار گرفت.
در سال ۲۰۰۵، بیانیه ی رسمی ای توسط تعدادی از وبلاگ نویسان و افراد وابسته به سازمان ها امضا شد با این مضمون که : “حل مشکلات اجتماعی نیاز به مشارکت آگاهانه و مسئول تمام شهروندان دارد. سرکوب، تعصب، تبعیض و بی عدالتی نسبت به همجنسگرایان یک مشکل اجتماعی است و حل آن نیازمند مشارکت تمام شهروندان صرف نظر از گرایش جنسی آنها است.”
کمپین ” ما همه جا هستیم” در می ۲۰۱۱، بار دیگر این صداها را از حاشیه به مرکز علیه همجنسگرا ستیزی و تبعیض آورده است. شماری از جوانان ایرانی ،که بسیاری از آن ها در ایران متولد و بزرگ شده اند، آشکارا و شجاعانه در مورد هویت جنسی خود صحبت کرده اند. در طی این کمپین ضد تبعیض و برابری جنسی، فعالان ایرانی در کنار هم در برابر همجنسگرا ستیزی ایستادند.
در یک ویدئوی جدید ارسال شده در شبکه ی یوتیوب یکی از این جوانان اظهار داشت: ” سلام! نام من علی است. من این فیلم را به خاطر ۱۷ می که روز جهانی مبارزه با هموفوبیا و ترنس فوبیا است ضبط می کنم. هوموفوبیا شامل تمام رفتارها، گفتمان ها و باورهای تبعیض آمیز بر علیه همجنس گرایان است، کسانی که باعث افزایش خشونت و سوء استفاده علیه همجنس گرایان، دو قطبی ها، ترنس سکشوال ها و افرادی که تغییر جنسیت داده اند می شود.”
” من آرزوی زندگی در جهانی را دارم که در آن افرادی که خود را “علاقمند به جنس مخالف” نمی دانند، غیر طبیعی، ناهنجار یا بیمار در نظر گرفته نمی شوند. من آرزوی زندگی در جهانی را دارم که در آن هیچ کس به خاطر جهت گیری یا عملکرد جنسی خود مورد آزار اذیت قرار نمی گیرد.”
” ما، همه ایستاده در کنار یکدیگر، اعضای یک جامعه ی رنگین کمان بدون مرز هستیم، و همیشه فرصت و امکان ابداع در عبارات و اصطلاحات جنسی وجود دارد.” در جهانی که گفتمان حقوق بشر در آن به طور کلی پذیرفته شده است و مورد استفاده و سوءاستفاده ی جنبش های انقلابی و ضد انقلابی قرار می گیرد ایجاد یک جنبش شفاف، پاسخگو و با صداقت، به دور از استانداردهای دوگانه و شعارهای سیاست مداران با چالش های بسیاری مواجه است.
این چالش ها را می توان با مدافعان حقوق بشر و کشورهایی که به این حقوق تجاوز می کنند پیدا کرد، با فشار نیروهای اشغال گر و کسانی که کشورشان اشغال شده است، با قدرت های امپریالیستی که جنگ ها را برپا می کنند و فعالان صلح، با زنانی که به دنبال حقوق اولیه ی انسانی خود هستند و دیکتاتورهای پدرسالاری که این حقوق را انکار می کنند.
پایه ریزی یک جنبش در ایران که شامل تمام مجموعه های مرتبط به حقوق بشر شود، هماهنگ و بدون هیچ تمایز و برتری ای بین حقوق کارگران و حقوق همجنس گرایان، تا حقوق زنان و کودکان، حقوق معلولان و دانش آموزان، معلمان، روزنامه نگاران و زندانیان سیاسی تنها امید ما برای داشتن جامعه ای عاری از تبعیض است.
تعهد و تلاش مدافعان حقوق بشر و رنگین کمان فعالیتهای آنان برای حقوق و کرامت انسانی تمام ایرانیان باید عاری از هر گونه تبعیض باشد!
