صبح روز جمعه قرار بود که بیست نفر از زنان ساکن شهر کلن با قطار به سمت برلین حرکت کنیم.
حدوداً ساعت هفت صبح بود که تلفن زنگ خورد، محل نگذاشتم زیرا باید سریع آماده میشدم تا خودم را به قطار برسانم. بعد ازاینکه حاضر شدم به پیغامگیر گوش کردم، تماسی فوری لازم شده بود، خبر در مورد پسر ناهید بود. نمیدانستم بروم یا بمانم. تحمل سنگینی مرگ و تنها ماندن را نداشتم، باید با دیگران حرف میزدم. با اندوه، گریه و بحث به برلین رسیدیم.
سمینار سالانهی تشکلهای زنان دگر و همجنسگرای ایرانی در آلمان با اجرای رقص گیلکی در روزهای ۱۸ تا ۲۰ ژانویه سال ۲۰۰۸ در شهر برلین با حضور تقریباً صدو بیست نفر از زنان ایرانی شرکت کننده آغاز به کار کرد.موضوع سمینار ” کجا ایستادهایم، چه میخواهیم جنبش زنان ایرانی: افقها، چشماندازها” بود. در ابتدا فریده زبرجد از جانب برگزارکنندگان به حاضرین خوشآمد گفت و اولین بحث سمینار که بررسی و نقد کمپین یک میلیون امضا بود با شرکت مهناز متین، عفت ماهباز و شادی امین برگزار شد. سخنران دیگری که قرار بود در این میزگرد حضور داشته باشد ناهید نصرت بود که به خاطر حادثهی پیشآمده نتوانسته بود در جلسه شرکت کند. در اینجا متن خلاصه شدهی نظرات او را مشاهده میکنید:
ناهید نصرت: چرا و چگونه از جنبش یک میلیون امضاء حمایت میکنم
بنظر من کمپین یک میلیون امضاء جنبشی است برابری طلب که میکوشد در زیر رژیم توتالیتر حاکم بر ایران حرکتی اجتماعی برای بهبود وضعیت زنان در ایران ایجاد کند و راه بسوی آزادی بگشاید. مهمترین مشخصه مثبت این جنبش اینست که در شرایطی که نوعی فاشیسم مذهبی حاکم است، به میثاق های بین المللی روی میاورد و به خودی خود «نه» به حکومت مذهبی میگوید. کمپین میکوشد که با ارزشگذاری به میثاقهای حقوق بشر جهانی بجای قوانین اسلامی، در میان توده زنان ، با یکی از اساسی ترین ارزشهای رژیم، مبارزه کند. ولی به اعتقاد من کمپین زمانی خواهد توانست نیرویی واقعی را در راستای اهدافش سازمان دهد که به این «نه» وفادار بماند و آن را مخدوش نکند. یک جنبش هر چند خوب است که به خواست لایه های عقب خود توجه کند، اما هرگز با قدمهای آنان به پیش برده نمیشود. توده گرایی جنبش زنان در ایران، اگر با حفظ پرنسیب ها نباشد، میتواند آن را از خواست های اولیه خود دور کند. دوستان کمپین خوب است همیشه در خاطر داشته باشند که میخواهند حق زن برای تعیین سرنوشت خویش را به جای « فتواهای زمینی و آسمانی » بگذارند.
دوستان در رژیمی که مبارزه مسالمت آمیز زنان هم با غل و زنجیر جواب داده میشود و فعالین زنان روزانه با فشارهای روانی و تهدید و زندان دست بگریبانند، مبارزاتشان را قدر بدانیم. ما میتوانیم با تبادل تجاربمان در این پیکار، نقشی در حفظ پرنسیب ها و تقویت گرایشات آزادیخواهانه ایفا کنیم.
نقد کمپین یک میلیون امضاء توسط شادی امین
به نظر من از چند جنبه بررسی کمپین مهم است . استراتژی کمپین، تاکتیک های آن و سبک کار آنها.
تا جایی که به استراتژی و تاکتیک های کمپین برمی گردد ، من به عنوان فعال جنبش زنان در تبعید نمی توانم خود را در آن محدوده تعریف کنم. این بیانیه به نظر من خواسته های زنان را در چهار چوب شرع و سیستم حاکم طلب می کند. این امری نیست که صرفا به خاطر شرایط سرکوب در ایران توجیه پذیر باشد ، بلکه منتج از نگاه این دوستان به روند تغییر و ابعاد تغییراتی است که آنها خواهان آن هستند. بسیاری از امضا کنندگان اولیه و اصلی بیانیه کمپین ار امضا کنندگان “طرح رفراندوم” سازگارا هستند. این نوعی نگاه است که با جمع آوری امضا قصد دارد یا فکر میکند میتواند تغییری جدی ایجاد کند.
… بحث بر سر این است که ما زنان تبعیدی با زبان مستقل خودمان حرفهایمان را بزنیم. و البته نقد و یا رد این بیانیه و یا بیانیه های دیگر به این معنی نیست که ما از آزادی فعالیت و حق تشکل این دوستان دفاع نمی کنیم. این امری است که جنبش زنان در خارج از کشور همیشه انجام داده و انجام خواهد داد.
… خواسته هایی که در بیانیه کمپین آمده برای اولین بار نیست که مطرح میشوند. علاوه بر زنان فعال که در سال های ۵۷ تا ۶۰ به اعتراض به قوانین مصوبه مثل قصاص و … پرداختند، کلیه نکات مطروحه در این بیانیه در اولین شماره های نشریه زنان مفصلا از طرف محسن سعید زاده و مهر انگیز کار به بحث گذاشته شده است و تغییر در این قوانین در چهار چوب شرع را خواستار شده اند. پس کمپین در سطح مطالبات خود از “فمینیست های اسلامی” پیشی نگرفته.
… رابطه این کمپین با زنان جبهه مشارکت که تماما از دولت/ زنان دولت خاتمی بوده اند و تلاششان برای جلب فقها و غیره نیزنشان از نگاه رو به بالای اینان دارد ، امری که با شکل فعالیت آنان در تناقض است.
*******
روز شنبه ۱۹ ژانویه جلسه با یادی از شیوا بنیفاطمی نقاش و هنرمندی که در اکتبر سال ۲۰۰۷ از میان ما رفت آغاز به کار کرد. سخنرانان این روز سرور صاحبی و اقدس شعبانی بودند که در باره نقد و بررسی جنبش زنان ایرانی در داخل و خارج و تأثیر متقابل آنان بر یکدیگر صحبت کردند.
سخنران بعدی سعیده سعادت بود. او در مورد فرهنگ خشونت، زبان خشونت، خشونت در فرهنگ و زبان سخن گفت: “خشونت ابزاری است برای وادار کردن انسانها به اطاعت از خود، ایدهها یا ایدهآلهای خود. خشونت ابزاری است برای محدود کردن دیگران در شکل دادن به علائق وزندگیشان. در این بحث او از دو نظریهپرداز قرن هفدهم بنامهای جان لاک و توماس هابس نام برد که نظراتشان پایههای حقوق بشر یا میثاقهای بینالمللی را بوجود آوردند. این دو نظریهپرداز یا فیلسوف معتقد بودند که وجدان و اخلاق باید خصوصی بشود و قانون یا دولت به جرائم انسانی پاسخ دهند. او از مارتین لوترکینگ و گاندی گفت و سه راهحل ارائه داد.
۱- تأکید بر حقوق بشر
۲- عدم سکوت در مقابل خشونت
۳- شکلبندی نیازها و علائق ما در گفتگو
موضوع بعدی ماورای فرهنگ و هویت ملی بود. این سخنرانی توسط شبنم مهرانگیز جوانی از نسل دوم که در آلمان زندگی و تحصیل میکند صورت گرفت. سخنرانی به زبان آلمانی بود که توسط شادی امین به فارسی برگردانده میشد. شبنم چند خاطره از خود و خواهرش تعریف کرد که بسیار زیبا بود. اشارهی او به حملات راسیستها و به آتش کشیدن خانهی ترکها و مطرح شدن “اینجا” و “آنجا” برای او احساسات بسیاری از شرکت کنندگان را برانگیخت.
عصر روز شنبه دو گروه کاری تشکیل شد ۱- گروه کاری در مورد خشونت، ۲- گروه کاری در مورد کمپین و جنبش زنان داخل و خارج.
شنبهشب برنامه هنری با شعرخوانی سهیلا میرزایی شروع شد. شعرهای او مورد توجه بسیاری از شرکتکنندگان قرار گرفت.
برنامهی نمایشی نشیبها و فرازها، کاری از میترا زاهدی با بازی شریفه بنی هاشمی اجرا شد و مورد تشویق شرکت کنندگان قرار گرفت.
روز یکشنبه معرفی پروژه تلفن اضطراری علیه ازدواج اجباری در ایالت نیدرزاکسن که توسط سمین نصیری شکل گرفته بود مطرح شد. او خود او نتوانسته بود در سمینار شرکت کند و فردوس میر آبادی بحث او را طرح کرد. ابتدا فیلمی که توسط دوستان تهیه شده بود نشان داده شد و در ادامه فردوس میر آبادی اطلاعاتی در مورد ازدواج اجباری و خانوادههای خارجی ارائه داد. در این زمینه بحث و گفتگو زیادی صورت گرفت.
موضوع کمپین یک میلیون امضاء فضای سه روزهی سمینار را پر از بحث و گفتگو کرده بود.
در انتها پیشنهادات و انتقادات شرکتکنندگان در سمینار مطرح شد. و برای سمینار بعدی که در شهر کلن برگزار خواهد شد، موضوعات “بررسی جنبش زنان داخل و خارج” و “خشونت” انتخاب شدند.
